دریا سالار "الفرد تیرهامان" ابداع كننده استراتژی دریایی در اوایل قرن بیستم می‌گوید:
"اقیانوس‌های كره زمین، حبابی پر آب هستند كه جدار زمین را پوشانده‌اند. هر كشور و یا ائتلافی از كشورها كه قدرت فرماندهی بر این دریاهای بزرگ را داشته باشد، می‌تواند ثروت دنیا را كنترل كند و از این طریق بر كره زمین مسلط شود. البته شرط اساسی و لازم برای این كار، وجود یك نیروی دریایی قدرتمند است كه دارای پایگاه‌های عملیاتی در داخل كشور و ماوراء دریاها باشد و با انبوهی از كشتیرانی تجارتی، تكمیل و پشتیبانی شود."
این استراتژی دریایی توسط قدرت‌های بزرگ جهانی در جنگ جهانی اول و بعدها در جنگ جهانی دوم و سالهای جنگ سرد دنبال شد و با پیشرفت پر شتاب فناوری ناشی از جنگ جهانی دوم، آمریكا و شوروی سابق از استراتژی دریایی برای دست‌یابی به منافع ملی و اهداف استراتژیكی خود نهایت بهره را بردند.
كشور آمریكا هم اكنون نیز از پیروان ثابت قدم استراتژی دریایی است و ناوگان رزمی و بازرگانی وابسته به آن در تمام آبهای حساس جهان حضور داشته و قدرت خود را به منظور اعمال سیاست‌های خارجی این كشور مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد و این قدرت را از محل‌های حضورشان به سرزمین‌های مورد نظر نفوذ داده و منتقل می‌سازد.
كشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص (دسترسی به خلیج فارس و دریای مازندران)، وسعت مناطق دریایی و شرایط آب و هوایی مناسب برای دریانوردی در این مناطق، از موقعیت خوبی برای دریانوردی برخوردار است و برای حفظ منافع ملی حیاتی در خلیج فارس، دریای عمان، اقیانوس هند و دریای مازندران و شركت در فعالیت‌های دریایی و دریانوردی اعم از اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ؛ باید یك نیروی دریایی مقتدر، متفكر، متعهد، طراح و مطابق با معیارهای مطرح در قرن بیست و یكم داشته باشد. دانشگاه علوم‌دریایی امام‌خمینی(ره) واقع در نوشهر، مهرماه 1360 در همین راستا فعالیت خود را آغاز كرد.
این دانشگاه در حال حاضر در 5 رشته عرشه ، تفنگدار دریایی، مهندسی الكترونیك و مخابرات دریایی، مهندسی دریایی و مدیریت و كمیسر دریایی دانشجو می‌پذیرد. كه در این میان رشته مدیریت و كمیسر دریایی دانشجویان خود را از هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم‌تجربی و علوم‌انسانی انتخاب می‌كند كه ما آن را در بخش رشته‌های شناور معرفی كردیم.
عرشه ناوبری و فرماندهی كشتی
هدف این رشته تربیت جوانانی است كه پس از فارغ‌التحصیلی بتوانند هدایت یگان‌های شناور نظامی یا بازرگانی را برعهده بگیرند. در این راستا دانش و تخصص لازم را در زمینه ناوبری، عملیات دریایی، توپخانه و موشك، ملوانی، ضد زیردریایی، هواشناسی، آبنگاری (شناخت لایه‌های مختلف آب)، غواصی، یگان‌های شناور سطحی و زیر سطحی، مبانی علوم پروازی و تخلیه و بارگیری به دست می‌آورند. البته دانشجویان شاخه نظامی به صورت تخصصی‌تر توپخانه، موشك و سلاح‌ها و تجهیزات زیرسطحی را مطالعه می‌كنند و شاخه بازرگانی تخلیه و بارگیری را به صورت گسترده‌تر و تخصصی‌تر می‌خوانند.
اما آنچه مهم است این است كه هدف اصلی دانشگاه علوم‌دریایی امام‌خمینی تربیت ناوبر نظامی است و برای ناوبر تجاری در صورتی دانشجو پذیرفته می‌شود كه ارگان‌های دیگر اعم از شركت ملی نفت‌كش، كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و سازمان بنادر و شیلات اعلام نیاز كنند. یعنی؛ این دسته از دانشجویان بورسیه ارگان‌ها و سازمان‌های دیگر هستند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه مشترك در دو شاخه نظامی و تجاری:
ریاضی، برنامه‌نویسی كامپیوتر، فیزیك، شیمی عمومی.
دروس اصلی و تخصصی شاخه ناوبری تجاری :
اصول مهندسی دریایی، معماری كشتی، مبانی مهندسی برق، مبانی و تئوریهای مدیریت، حقوق دریایی، اصول حسابداری، زبان خارجه تخصصی، ناوبری ساحلی، ناوبری نجومی، قوانین راه، ناوبری الكترونیكی، قطب‌نمای مغناطیسی و الكتریكی، ملوانی، هواشناسی، مخابرات بصری، تخلیه و بارگیری، تاریخ جنگهای دریایی، اقیانوس‌شناسی، مانور با شناور، تخلیه و بارگیری كالاهای خطرناك در روی كشتی‌های بالاتر از 500 تن، ناوبری رادار و سیستم arpa ، اصول مخابرات رادیویی، بقا در دریا، مبارزه با آتش، ملوانی، دریانوردی نجومی و ساحلی، عملیات نجات جان افراد، نگهبانی در پل فرماندهی، راهبری موتورهای رانش، دریانوردی ساحلی و تخمینی، سیستم‌های كنترل سكان و هدایت، مخابرات و كاربرد زبان تخصصی رادیویی، محاسبات مربوط به تعادل كشتی، كاربری سیستم‌های ناوبری الكترونیكی، كاربری دستگاههای رادیویی، آموزش استانداردهای ویژه كشتی‌های خاص.
1. دروس اصلی و تخصصی شاخه ناوبری نظامی:
اصول مهندسی دریایی، معماری كشتی، مبانی مهندسی برق، مبانی و تئوریهای مدیریت، حقوق دریایی، مبانی مهندسی الكترونیك، سیستم‌های مخابراتی و رادار دریایی، زبان خارجه تخصصی، ناوبری ساحلی، ناوبری نجومی، قوانین راه، قطب‌نمای مغناطیسی و الكتریكی، ملوانی، توپخانه و مهمات، توپخانه و موشك، سلاح و تجهیزات زیرسطحی، سینماتیك و مانور، عملیات دریایی، مبانی علوم پروازی، مخابرات رادیویی و تاكتیكی، جنگهای الكترونیكی، هواشناسی، مخابرات بصری، تخلیه و بارگیری، پروژه، تاریخ جنگهای دریایی، هنر جنگ دریایی، اقیانوس‌شناسی، مانور با شناور، دریانوردی، افسر نگهبان پل فرمانده.
تفنگدار دریایی :
دانشجویان رشته تفنگدار دریایی برای خدمت در تیپ‌های تفنگداری آموزش می‌بینند و دروس تخصصی آنها شامل عملیات آبخاكی می‌شود (هجوم از دریا به ساحل دشمن و تسخیر خطوط ساحلی و سرپل‌ها) در واقع هنگام عملیات آبخاكی در مرحله اول تفنگداران دریایی عملیات خود را آغاز می‌كنند و سپس نوبت به سایر نیروهای نظامی می‌شود. بنابراین فارغ‌التحصیلان این رشته باید توانایی غواصی در عمق كم و هدایت یگان‌های شناور كوچك و توپخانه را داشته باشند.
دروس پایه :
ریاضی، فیزیك مكانیك، فیزیك حرارت، فیزیك موج و ارتعاش، شیمی عمومی، آشنایی با كامپیوتر و برنامه‌نویسی كامپیوتر، فیزیك الكتریسیته و مغناطیس.
دروس اصلی و تخصصی:
اصول مهندسی دریایی، مبانی مهندسی برق، مبانی سیستم‌های مخابراتی و رادار، جغرافیای نظامی، اصول مدیریت، حقوق دریایی، قوانین راه، اصول و قواعد اساسی رزم، تاكتیك آفندی (پدافندی)، سیستم‌های الكتریكی و الكترونیكی كشتی، پژوهش عملیاتی، مدیریت تداركات، تحلیل رفتاری، مدیریت منابع انسانی، مدیریت پرسنلی در ارتش، تاریخ سیاسی معاصر ایران، فنون و تجزیه و تحلیل سیستم‌ها و روش‌ها، زبان خارجه تخصصی، جنگهای آبخاكی، ناوبری، نقشه‌خوانی، نقشه‌بردرای، غواصی، جنگ الكترونیكی، مخابرات رادیویی و تاكتیكی، عملیات دریایی، جنگ‌افزارهای تفنگداری دریایی، توپخانه و موشك، توپخانه و مهمات دریایی، هواشناسی، تخلیه و بارگیری رزمی، تخریب و مواد منفجره، جنگهای نوین، شناورها و خودروهای آبخاكی، آبنگاری، پدافند هوایی، تاریخ و قدرت دریایی، مبانی اطلاعات، ملوانی، مین‌های دریایی و نحوه جمع‌آوری آنها.
مهندسی الكترونیك و مخابرات دریایی :
فارغ‌التحصیل مهندسی الكترونیك و مخابرات دریایی رهبری و هدایت صحیح، تعمیرات و نگهداری تمامی دستگاههای الكترونیكی موجود در ناو را برعهده می‌گیرد. اهمیت این مسأله زمانی آشكار می‌شود كه بدانیم دستگاههای توپخانه و موشكی (هدایت آتش در یك ناو) كاملاً الكترونیكی است. گفتنی است فارغ‌التحصیلان این رشته باید با مهندسی برق گرایش قدرت و مخابرات آشنا باشند.
دروس پایه:
ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، برنامه‌نویسی كامپیوتر، محاسبات عددی فیزیك.
دروس اصلی و تخصصی:
الكترومغناطیس، مدارهای الكتریكی، الكترونیك، اندازه‌گیری الكتریكی، ماشین‌های الكتریكی، مدارهای منطقی، ریاضیات مهندسی، زبان خارجه تخصصی، مخابرات، اصول مهندسی دریایی، سیستم‌های كنترل خطی، اصول جنگ الكترونیك، مبانی كنترل جنگ‌افزار، كارگاه عمومی برق، میدان‌ها و امواج، مدارهای مخابراتی، ماكروویو، اجزاء كامپیوتر، آنتن، اصول سیستم‌های رادار، تكنیك پالس، سیستم‌های مخابرات و الكترونیك دریایی، میكروپروسسور، كارورزی (بسیاری از درس‌های این رشته همراه با آزمایشگاه است) .
مهندسی دریایی :
دو ركن مهم و اساسی برای هر ناو، شناور بودن و تحرك داشتن است. زیرا هر ناو قبل از آن كه مأموریتی را انجام دهد، باید در آب شناور باشد و سپس بتواند از اسكله فاصله گرفته و از نقطه‌ای به نقطه دیگر حركت كند. مسؤولیت این دو ركن مهم بر عهده فارغ‌التحصیلان مهندسی دریایی است. چون یك مهندس دریایی از عواملی كه شناوری یك ناو را تهدید می‌كند، جلوگیری كرده و در صورتی كه كوچكترین سوراخی ایجاد گردد، به سرعت وارد عمل شده و از نفوذ آب به داخل ناو جلوگیری می‌كند همچنین مسؤولیت نیروهای محركه یك ناو كه می‌تواند بخاری، دیزلی، توربین گاز یا تركیبی باشد، بر عهده مهندس دریایی است تا تحرك ناو تضمین شود.
دروس پایه:
ریاضی عمومی ، معادلات دیفرانسیل ، برنامه‌نویسی كامپیوتر، محاسبات عددی ، فیزیك.
دروس اصلی و تخصصی:
شیمی و خواص مواد، مبانی مهندسی برق، رسم فنی و طراحی مهندسی ، استاتیك، ترمودینامیك ، انتقال حرارت ، دینامیك، مقاومت مصالح ، مكانیك سیالات، اصول مهندسی دریایی، اجزای ماشین ، كنترل اتوماتیك و اندازه‌گیری، موتورهای دیزل دریایی ، توربین‌های بخار دریایی ، توربین گاز دریایی ، ماشین‌آلات فرعی ، تأسیسات عمومی ، معماری كشتی (هیدرواستاتیك)، معماری كشتی (هیدرودینامیك)، سیستم‌های الكتریكی در كشتی ، دیگ‌های بخار دریایی ، زبان تخصصی ، خوردگی در تجهیزات دریایی ، كارگاه تأسیسات ، كارگاه تجهیزات دریایی ، كارگاه توربین و دیگ بخار، كارگاه موتورهای دیزل ، تكنولوژی كارگاهی ، دریانوردی.
توانایی‌های لازم :
كلیه رشته‌های دانشگاه علوم دریایی امام خمینی در دفترچه آزمون سراسری با یك كد معرفی می‌شود و هر سال اوایل مرداد، سازمان سنجش آموزش كشور از بین داوطلبان علاقه‌مند به دانشگاه علوم دریایی حدود 20 برابر ظرفیت را به این دانشگاه معرفی می‌كند كه از میان این تعداد، داوطلبان پس از معاینات پزشكی، مصاحبه و تست ورزش، 2 برابر ظرفیت به سازمان سنجش
شیمی